Öznel ve Nesnel Cümleler

Cümleler kanıtlanabilir olup olmaması yönüyle öznel ve nesnel cümleler olarak ikiye ayrılır. Kişilerin kendi kişisel duygu, düşünce veya gözlemlerini ifade eden cümlelere öznel cümleler denir. Kişisel görüşlere yer verilmeyen, sadece kanıtlanabilen ya da herkesçe öyle kabul edilen ifadelerin yer aldığı cümlelere ise nesnel cümleler denir.

Bir cümlenin öznel ve nesnel olması durumu, içerisinde geçen ifadelere bağlıdır. Cümlenin öznel ve nesnel kabul edilmesi için içerisindeki her sözcüğün öznel ya da her sözcüğün nesnel olması gerekmez. Cümle içerisinde geçen tek bir sözcük, bunun için yeterlidir.

Öznel ve Nesnel Cümleler Örnek

Cümlenin öznel veya nesnel olması durumunu örnekler üzerinden inceleyelim.

• Ahmet Ümit'in son kitabı beş baskı yaptı. (Nesnel cümle)
• Ahmet Ümit'in son kitabı çok ilginç bir konu hakkında. (Öznel cümle)

Bu örneklerde de görüldüğü gibi cümlede yer alan tek bir kişisel ifade, cümleyi nesnel olmaktan çıkararak öznel cümle haline getirebiliyor.

Öznel Cümle Örnekleri

• Dün hava çok güzeldi.
• Bu elbise sana çok yakışmış.
• Sergideki en güzel tabloyu satın aldı.
• Orhan Veli'nin şiirlerini çok etkileyici buluyorum.
• Arkadaşlarımla birlikte çarpıcı bir sunum hazırladık.
• Başarılı şairin imza gününe katılmıştık.
• Küresel ısınma sorunu, gezegenimizin geleceği için çok önemlidir.
• Çiçek bakımı kolay bir iş değildir.
• Renklerin en güzelleri mor ve turuncudur.
• Kitap okumak çok eğlenceli bir aktivitedir.
• Şehrin tarihi ve doğal güzellikleri ile ilgili birbirinden ilginç bilgiler edindik.
• O şarkıyı hiç sevmiyorum, bence sözleri çok anlamsız.
• Kahveye şeker atmak, kahvenin tadını bozuyor.
• Dün yaptığımız toplantı çok güzel geçti.

Nesnel Cümle Örnekleri

• Su 100 derecede kaynar.
• Yaz aylarında hava sıcaklığı, diğer mevsimlere göre daha yüksektir.
• İmza günü yarın 13.00 - 15.00 saatleri arasında, fuarda olacak.
• Ay, Dünya'nın uydusudur.
• Bugün derste yazım kurallarını işledik.
• Dün kafede kitap okuma etkinliği yapıldı.
• Sukulent bitkisinin yaprakları yeşil renklidir.
• Okuduğum kitabın konusu, kent hayatının insanlar üzerindeki etkileri.
• Geçen hafta izlediğimiz tiyatro oyunu, üç perdeden oluşuyordu.

Bir cümlenin öznel veya nesnel yargılı olması durumunu, içerisindeki tek bir sözcük değiştirebilir. LGS Türkçe soruları ve denemeleri içerisinde bu durum sık sık kullanılır. Örneğin tamamlanmamış bir cümle verilerek boş bırakılan yere getirilecek hangi ifadenin cümleyi nesnel veya öznel yapacağı sorusu sıklıkla sorulur.

Öznel ve nesnel cümle sorularının en bilinen soru tiplerinden bir diğeri de ''kanıtlanabilirlik'' ile ilgilidir. Soruda doğrudan öznel veya nesnel ifadeleri geçirilmeden hangi cümlenin kanıtlanabilirlik bakımından diğerlerinden farklı olduğu sorulabilir.