Sözcükte Anlam Konu Anlatımı

Alfabedeki seslerin bir araya gelerek oluşturduğu anlamlı ifadelere ''sözcük'' denir. Sözcükte anlam konu anlatımı için ise öncelikle sözcüğün ne olduğunu, kullanıldığı bağlama göre hangi anlamları karşılayabileceğini iyi anlamak gerekir. Sözcüğün içinde kullanıldığı cümleye göre sözcüğe yüklediğimiz anlamlara sözcükte anlam denir.

Sözcükte Anlam Özellikleri Nedir?

Dilimizde kullandığımız neredeyse her sözcüğün günlük hayatta karşıladığı birbirinden farklı kavramlar vardır. Buna sözcükte anlam ya da sözcükte çok anlamlılık da denilebilir.

Sözcükte anlam ve çok anlamlılık konusu şu üç başlık altında detaylandırılır:

• Gerçek Anlam
• Mecaz Anlam
• Terim Anlam

Bu başlıklar altında incelenen konular genel olarak sözcüğün anlam özelliğidir. Bulunduğu cümle ya da metin içerisinde hangi anlamı ile kullanıldığı, sözcüğün sözlükteki ilk anlamıyla mı, bir meslek grubuna yönelik anlamıyla mı ya da mecaz anlamıyla mı kullanıldığı incelenir.

LGS Türkçe soruları özelinde genellikle birden çok anlamı olan sözcükler üzerinde durulur. Dilimizde hemen hemen her sözcüğün akla ilk gelen anlamı dışında farklı alanlarda da anlamları vardır. Örneğin ''çıkmak'' sözcüğü Türkçedeki en fazla anlamı olan kelime olarak gösterilir. Bu sözcüğün Türk Dil Kurumunda karşılığı olan toplam 56 farklı anlamı vardır. Üstelik bu anlamların her biri kendi bağlamları içerisinde farklı kavramları ifade eder.

Çıkmak sözcüğünün anlamları incelendiğinde bunlardan yalnızca bir tanesinin mecaz anlamlı sözcük olduğu görülür. Geri kalan 55 anlam ise sözcüğün gerçek anlamı olarak nitelendirilir. Bu da demektir ki dilimizdeki herhangi bir sözcüğün onlarca farklı gerçek anlamı olabilir.

Sözcükte Anlam İlişkileri Nedir?

Sözcükte anlam ilişkileri dilimizdeki sözcüklerin birbiriyle olan bağları anlamına gelir. Hemen hemen her sözcüğün bir sesteşi, zıt anlamlısı ya da eş anlamlısı bulunur. Bu durum tamamen sözcüklerin doğrudan kavramları ifade etmesi ile ilgilidir. Günlük hayatta da her durum, olay ya da kavramın bir zıddı veya benzeri vardır. İşte sözcükler arasındaki ilişki de buna benzer bir durumdur. Örneğin ''sıcak'' sözcüğünün akla gerçek anlamı ve mecaz anlamı ile ifade ettiği tüm kavramların tam karşıtını ''soğuk'' sözcüğünün gerçek anlamı ve mecaz anlamı karşılar.

Bu durum her zaman sıcak ve soğuk sözcüklerine olduğu gibi gerçekleşmese de sözcükte anlam ilişkileri genel olarak kavramların karşıtlığı ve benzerliği üzerine kuruludur.

Sözcükte anlam ilişkileri şu üç başlık altında detaylandırılır:

• Eş Anlamlı Sözcükler
• Zıt Anlamlı Sözcükler
• Sesteş / Eş Sesli Sözcükler

Bir sözcüğün başka bir sözcükle anlamca aynı veya farklı doğrultularda olması eş anlamlılık ve zıt anlamlılık özelinde incelenir. Yan yana gelen seslerin yani harflerin aynı olduğu ancak ifade edilen anlamların farklı olduğu durumlar ise eş seslilik yani sesteşlik başlığı altında incelenir.

Sözcükte anlam özellikleri ve anlam ilişkilerinin alt başlıklarına tıklayarak her bir konuyu kendi içerisindeki detaylı anlatım ve örneklerle öğrenebilirsiniz.